در آیات ذیل ، سخن از دو انحراف اجتماعى بنى اسرائیل که منجر به فساد و برترى جوئى مى گردد به میان آمده است ، که به دنبال هر یک از این دو، خداوند مردانى نیرومند و پیکار جو را بر آنها مسلط ساخته تا آنها را سخت مجازات کنند و به کیفر اعمالشان برسانند.

به نام خداوند بخشنده مهربان
۱ – پاک و منزه است خدائى که بنده اش را در یک شب از مسجد الحرام به مسجد اقصى که گرداگردش را پر برکت ساختیم برد، تا آیات خود را به او نشان دهیم او شنوا و بیناست .
۲ – ما به موسى کتاب آسمانى دادیم و آنرا وسیله هدایت بنى اسرائیل نمودیم (و گفتیم ) غیر ما را تکیه گاه خود قرار ندهید.
۳ – اى فرزندان کسانى که با نوح (بر کشتى ) سوار کردیم ، او بنده شکرگزارى بود.
۴ – ما به بنى اسرائیل در کتاب (تورات ) اعلام کردیم که دوبار در زمین فساد خواهید کرد، و برترى جوئى بزرگى خواهید نمود.
۵ – هنگامى که نخستین وعده فرا رسد مردانى پیکارجو را بر شما مى فرستیم (تا سخت شما را در هم کوبند حتى براى بدست آوردن مجرمان ) خانه ها را جستجو مى کنند، و این وعده اى است قطعى .
۶ – سپس شما را بر آنها چیره مى کنیم و اموال و فرزندانتان را افزون خواهیم کرد و نفرات شما را بیشتر (از دشمن ) قرار مى دهیم .
دو فساد بزرگ تاریخى بنى اسرائیل
در آیات فوق ، سخن از دو انحراف اجتماعى بنى اسرائیل که منجر به فساد و برترى جوئى مى گردد به میان آمده است ، که به دنبال هر یک از این دو، خداوند مردانى نیرومند و پیکار جو را بر آنها مسلط ساخته تا آنها را سخت مجازات کنند و به کیفر اعمالشان برسانند.
گر چه تاریخ پر ماجراى بنى اسرائیل ، فراز و نشیب بسیار دارد، و پیروزیها و شکستها در آن فراوان دیده مى شود اما در اینکه قرآن به کدامیک از این حوادث اشاره مى کند در میان مفسران گفتگو بسیار زیاد است ، که به عنوان نمونه چند قسمت از آنها را ذیلا مى آوریم .
۱ – آنچه از تاریخ بنى اسرائیل استفاده مى شود این است که نخستین کسى که بر آنها هجوم آورد و بیت المقدس را ویران کرد، بخت النصر پادشاه بابل بود، و هفتاد سال بیت المقدس به همان حال باقى ماند، تا یهود قیام کردند و آنرا نوسازى نمودند، دومین کسى که بر آنها هجوم برد قیصر روم اسپیانوس بود که وزیرش ‍ ((طرطوز)) را ماءمور این کار کرد، او به تخریب بیت المقدس و تضعیف و قتل بنى اسرائیل کمر بست ، و این حدود یکصد سال قبل از میلاد بود.
بنابراین ممکن است دو حادثه اى که قرآن به آن اشاره مى کند همان باشد که در تاریخ بنى اسرائیل نیز آمده است ، زیرا حوادث دیگر در تاریخ بنى اسرائیل آنچنان شدید نبود که حکومت آنها را به کلى از هم متلاشى کند، ولى حمله بخت النصر، قدرت و شوکت آنها را به کلى درهم کوبید، این تا زمان ((کورش )) ادامه داشت ، و پس از آن بنى اسرائیل مجددا به قدرت رسیدند و این وضع ادامه داشت تا بار دیگر قیصر روم بر آنها هجوم برد و حکومتشان را متلاشى کرد و این دربدرى همچنان ادامه یافت (تا در این اواخر که به کمک قدرتهاى جهانخوار و استعمارگر حکومتى براى خود دست و پا کردند).
۲ – ((طبرى )) در تفسیر خود نقل مى کند که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمود: مراد
از فساد اول قتل حضرت زکریا و گروهى دیگر از پیامبران ، و منظور از وعده نخستین ، وعده انتقام الهى از بنى اسرائیل به وسیله ((بخت النصر)) مى باشد، و مراد از فساد دوم شورشى است که بعد از آزادى بوسیله یکى از سلاطین فارس مرتکب شدند، و دست به فساد زدند، و مراد از وعده دوم هجوم ((انطیاخوس )) پادشاه روم است .
این تفسیر با تفسیر اول تا اندازه اى قابل انطباق است ، ولى هم راوى این حدیث مورد وثوق نیست و هم انطباق تاریخ ((زکریا)) و ((یحیى )) بر تاریخ ((بخت النصر)) و ((اسپیانوس یا انطیاخوس )) محرز نمى باشد، بلکه بنا به گفته بعضى بخت النصر معاصر ((ارمیا)) یا ((دانیال )) پیامبر بوده ، و قیام او حدود ششصد سال پیش از زمان یحیى صورت گرفته بنا بر این چگونه قیام بخت النصر مى تواند براى انتقام خون یحیى اقدام کرده باشد.
۳ – بعضى دیگر گفته اند بیت المقدس یکبار در زمان داود و سلیمان ساخته شد و بخت النصر آن را ویران کرد که این همان وعده اولى است که قرآن به آن اشاره مى کند، و بار دیگر در زمان پادشاهان هخامنشى ساخته و آباد شد و آنرا طیطوس رومى ویران ساخت (توجه داشته باشید طیطوس یا طرطوز که در بالا ذکر شد قابل انطباق است ) و از آن پس همچنان ویران ماند تا در عصر خلیفه دوم که آن سرزمین بوسیله مسلمانان فتح شد:
این تفسیر نیز چندان منافات با دو تفسیر بالا ندارد.
۴ – در برابر تفسیرهاى فوق و تفاسیر دیگرى که کم و بیش با آنها هماهنگ است ، تفسیر دیگرى داریم که سید قطب در تفسیر فى ظلال احتمال آن را داده است که با آنچه گفته شد به کلى متفاوت مى باشد، و آن اینکه :
این دو حادثه تاریخى در گذشته و در زمان نزول قرآن واقع نشده بوده بلکه مربوط به آینده است که یکى از آنها احتمالا فساد آنها در آغاز اسلام بود که منجر به قیام مسلمانان به فرمان پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بر ضد آنان شد و به کلى از جزیره عرب بیرون رانده شدند، و دیگرى مربوط به قیام نازیهاى آلمان به ریاست هیتلر بر ضد یهود بوده است .
ولى اشکال این تفسیر این است که در هیچیک از آنها داخل شدن قوم پیروزمند در بیت المقدس تا چه رسد به ویران کردن آن ، وجود ندارد.
۵ – آخرین احتمال اینکه بعضى احتمال داده اند این دو حادثه مربوط به رویدادهاى بعد از جنگ جهانى دوم و تشکیل حزبى بنام ((صهیونیسم )) و تشکیل دولتى بنام ((اسرائیل )) در قلب ممالک اسلامى است ، منظور از فساد اول بنى اسرائیل و برترى جوئى آنها همین است ، و منظور از انتقام اولى آن است که ممالک اسلامى در آغاز که از این توطئه آگاه شدند دست به دست هم دادند و توانستند بیت المقدس و قسمتى از شهرها و قصبات فلسطین را از چنگال یهود بیرون آورند، و نفوذ یهود از مسجد اقصى به کلى قطع شد.
و منظور از فساد دوم هجوم بنى اسرائیل با اتکاى نیروهاى استعمارى جهانخوار و اشغال سرزمینهاى اسلامى و گرفتن بیت المقدس و مسجدالاقصى است .
و به این ترتیب باید مسلمانان در انتظار پیروزى دوم بر بنى اسرائیل باشند بطورى که مسجد اقصى را از چنگال آنها بیرون آورند و نفوذشان را از این سرزمین اسلامى بکلى قطع کنند، این همان چیزى است که همه مسلمین جهان در انتظار آنند و وعده فتح و نصرت الهى است نسبت به مسلمانان .
و تفاسیر دیگرى که ذکر آنها چندان قابل ملاحظه نیست .
البته در تفسیر پنجم و چهارم باید فعلهاى ماضى که در آیه ذکر شده است همه به معنى مضارع باشد، و البته این معنى در جائى که فعل بعد از حروف شرط واقع مى شود از نظر ادبیات عرب بعید نیست .
ولى ظاهر آیه ثم رددنا لکم الکره علیهم و امددناکم باموال و بنین و جعلناکم اکثر نفیرا آن است که حداقل فساد اول بنى اسرائیل و انتقام آن در گذشته واقع شده است .

##صلوات فراموش نشود##

سوره اسراء/ ۱-۸٫