۞ قال رسولُ اللّهِ :
آیه الله عبدالله جوادی آملی، در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در آمل به دنیا آمد. پدر و جدش، میرزا ابوالحسن و ملا فتح الله از مبلغین اسلام وارادتمندان به آستان ولایت بوده‌اند. از ویژگیهای جدّی وی این بوده که در منابر خود به ذکر احکام و مناقب اهل بیت (علیهم السلام) می‌پرداخته و ظاهراً علاقه […]
آیه الله عبدالله جوادی آملی، در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در آمل به دنیا آمد. پدر و جدش، میرزا ابوالحسن و ملا فتح الله از مبلغین اسلام وارادتمندان به آستان ولایت بوده‌اند. از ویژگیهای جدّی وی این بوده که در منابر خود به ذکر احکام و مناقب اهل بیت (علیهم السلام) می‌پرداخته و ظاهراً علاقه وافری به علم کلام داشته است. فرزندانی که خدا به پدر استاد عطا می‌کرده است، معمولاً بر اثر ضعف امکانات بهداشتی پزشکی یا به علل و عوامل دیگر زنده نمی‌ماندند. پیش از تولّد استاد، یکی از بستگان در عالم رؤیا می‌بیند که شخصی عصایی به دست پدر استاد می‌دهد و او آن را به دست گرفت. این رؤیا را چنین تعبیر کردند که خداوند به میرزا ابوالحسن، پسری عطا خواهد کرد که زنده می‌ماند و عصای دست پدر خواهد شد. از این رو، پدر و مادر نذر کردند اگر خدا به آنها پسری داد، او را به مشهد امام رضا (ع) ببرند؛ و این گونه، استاد جوادی آملی متولّد شد.
فشار دوران پهلوی و مشکلات پدر و جدّ استاد در مسائل مادی و سیاسی، باعث نشد که از علاقه این خانواده به روحانیّت شیعه کاسته شود و همانا، آرزوی آنان، تحصیل فرزند خود در حوزه‌های علمیه بود.
دوران تحصیل
آیه الله جوادی آملی پس از به پایان رساندن سال ششم ابتدایی، در سال ۱۳۲۵ یا ۱۳۲۶، با پیشنهاد پدر و علاقه وافر، وارد حوزه علمیه آمل شد و تا سال ۱۳۲۹ در آن شهر، به تحصیل پرداخت و بخشی از دروس سطح را در آنجا به پایان برد. پس از آن با تشویق استاد خود، مرحوم آقا شیخ شعبانی نوری، عازم حوزه علمیه مشهد مقدس شد. در بدو ورود به حوزه علمیه مشهد، در یکی از مدارس به برخی از طلاب برخورد که در کسوت روحانیت بودند، ولی نسبت به علمای بزرگ مشهد در آن روزگار، تکریمی نداشتند و تعابیرشان درباره علما همراه با تندی و طعن بود! این خاطره چنان برای استاد تلخ بود که حاضر نشد در چنین حوزه‌ای بماند و درس بخواند. از این رو مشهد را ترک گفت و به همراه پدر، رهسپار تهران شد تا در آن حوزه عظیم در آن روزگار و در محضر بزرگانی همچون آیه حاج شیخ محمد تقی آملی، به تحصیل بپردازد. مرحوم شیخ محمد تقی آملی نیز پدر استاد را می‌شناخت و طی نامه‌ای به مرحوم حاج محمدباقر آشتیانی، متصدی مدرسه مروی، که از بهترین مدارس آن روز بود، خواستار پذیرش استاد جوادی شد.
با ورود به مدرسه مروی و قبولی در آزمون ورودی آن، استاد به خواندن رسائل و مکاسب اشتغال یافتند. پس از آن به فراگیری کفایه الاصول پرداخت و سپس در دروس خارج استادان بنام حوزه علمیه تهران شرکت جست و همزمان، به فراگیری علوم عقلی نیز پرداخت. پس از حدود ۵ سال تحصیل در تهران و با کسب اجازه از محضر مرحوم آیه الله حاج شیخ محمد تقی آملی، در سال تحصیلی ۳۵ ـ ۱۳۳۴ به حوزه علمیه قم آمد تا از محضر علمای آن دیار نیز بهره‌های فراوانی برگیرد. از آن سال، تا کنون وی در حوزه علمیه قم حضور دارد و ضمن بهره‌مندی از محضر علمای بزرگ این حوزه مبارکه، خود سر منشأ خیرات و برکات کثیری برای آن بوده است.
استادان و دوستان
استاد جوادی آملی، در دوران تحصیلی خود، با استادان بنامی، انس داشته است. پدر او معتقد بود که درس حوزوی را باید پیش انسان بزرگواری که خود تزکیه شده باشد، آغاز کرد. بدین منظور، فرزند خود را برای تحصیل، نزد آیه‌الله فرسیو (ره) که از دانشمندان و علمای بزرگ آمل بود، برد و او در آغازین روز درس، جمله «اول العلم معرفه الجبار» را چنان معنا کرد که استاد خود را هنوز مرهون آن سروش غیبی می‌داند.
آیه الله جوادی آملی، دروس ادبیّات را نزد پدرش و حجج اسلام، عبدالله اشراقی شیخ احمدی اعتمادی و برخی دیگر خواند و بخش مهمّ شرح لمعه را نزد مرحوم آیه الله شیخ عزیزالله طبرسی فرا گرفت. بخش اوامر قوانین را در محضر آیه الله ضیای آملی و بقیه را از مرحوم آیه الله محمد غروی آموخت در روزهای تعطیل هم امالی شیخ صدوق را در محضر آیه الله ضیاء الدین آملی می‌خواند.
با ورود به تهران، به مدرسه علمیه مروی رفت و دروس سطح را در آنجا به پایان برد. از ویژگیهای مدرسه مروی این بود که طلاب آن می‌بایست در کنار فراگیری علوم، قرآن را نیز تلاوت کنند و سالی دوبار برای بازدید کتابها جلساتی تشکیل می‌شد. انس با کتابخانه نیز نصیب طلاب علوم می‌شد و توفیق بود تا محصلان با کتابهای خطی و چاپی آشنا شوند. استاد جوادی آملی، دروس رسائل و مکاسب را در محضر آیه الله سید عباس فشارکی، آقای شیخ اسماعیل جاپلقی و آقا شیخ محمد رضا محقق خواند. در بخش فلسفه نیز، شرح منظومه، طبیعیات، اشارات و بخشی از اسفار را نزد حاج شیخ ابوالحسن شعرانی و مقداری از شرح منظومه و شرح اشارات و بخشی از اسفار را خدمت آیه الله حاج میرزا مهدی محی الدّین الهی قمشه‌ای که عارفی بی نظیر و صاحبدلی بی بدیل بود فراگرفت. برای آموختن شرح فصوص ابی عربی (شرح قیصری بر فصوص) به محضر آیه الله محمد حسین فاضل تونی رفت و دروس خارج فقه و اصول را نزد مرحوم شیخ محمد تقی آملی آموخت، ضمن اینکه در علوم معقول نیز از ایشان بهره‌های فراوان می‌برد.
با هجرت به قم، در سال تحصیلی ۳۵ ـ ۱۳۳۴ در درس بزرگان قم، از جمله آیه الله العظمی بروجردی(ره) حضرت‌آیت الله خمینی (ره)، علامه سید محمد حسین طباطبایی(ره)، آیه الله محقق داماد (ره) و آیه‌الله میرزا هاشم آملی (ره) حاضر شد. وی، ویژگی بارز درس امام خمینی (ره) را پرورش روح دقت و آزادگی علمی می‌داند و بر حکیمانه بودن دیدگاههای امام در دروس حوزوی تأکید می‌نماید.
استاد جوادی آملی، در حدود ۲۵ سال از محضر علامه طباطبایی، در علوم نقلی و عقلی بهره بود و در خلوت و جلوت، انیس این مفسر بزرگ قرآن کریم بود. از این رو خاطرات بسیاری از ایشان، در سینه دارد که در بسیاری از مصاحبه‌ها و نوشته‌ها، آن را بیان داشته است.
از دوستان آیه الله جوادی آملی، می‌توان از آیه‌الله شهید مطهری، مرحوم حاج آقا مصطفی خمینی و امام موسی صدر نام برد. او در سال ۱۳۳۲ در تهران، با شهید مطهری آشنا شد که این دوستی تا زمان شهادت ایشان ادامه داشت.
فعالیت سیاسی
آیت الله جوادی آملی عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و دوره‌های اول و دوم مجلس خبرگان رهبری بود و در بهمن ۱۳۶۷ به عنوان نماینده آیت الله روح‌الله خمینی برای ارائه پیام او به میخائیل گورباچف رهبر شوروی به مسکو سفر کرد. صریح‌ترین موضع‌گیری سیاسی وی حمایت از نامزدی علی‌اکبر ناطق نوری در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۷۶ بود که با شکست کاندیدای مورد حمایت او همراه شد. این اتفاق در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۴ نیز تکرار و جوادی آملی در آن سال از نامزدی اکبر هاشمی رفسنجانی حمایت کرد.
انتخابات ۲۲ خرداد و حوادث پس از آن
جوادی آملی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران در سال ۱۳۸۸ برای محمود احمدی نژاد پیام تبریک ارسال نکرد. موضع او در این باره واکنش برخی طلاب طرفدار احمدی نژاد را در پی داشت
استعفا از امامت جمعه [ویرایش]
جوادی آملی در نماز جمعه ۶ آذر ۱۳۸۸، کناره‌گیری خود را از امامت جمعه شهر قم اعلام کردو پس از جلال‌الدین طاهری و محی‌الدین حائری شیرازی سومین امام جمعه در تاریخ جمهوری اسلامی ایران شد که از مقام خود استعفا می‌داد. وی کناره‌گیری‌اش را با این جملات بیان کرد:
« بنده از ادامه حضور در نماز جمعه و اقامه نماز معذورم. ائمه جمعه اگر نتوانند به مسئولیت عمل کند، نزد خداوند مسئول خواهد بود. خداوند فرموده است که اگر مردم مشکلی داشتند، به نماز پناه برده و مشکل خود را برطرف کنند. مردم صدها مشکل دارند که باید این را امام جمعه بیان کند و اگر بیان کرد و مشکل مردم رفع شد، نشانه این است که خوب بیان کرده، اما اگر مشکل مردم رفع نشد، امام جمعه نتوانسته است مطلب را خوب بیان کند. »
تحلیل‌گران احتمالات مختلفی را در مورد این استعفای غیرمنتظره مطرح کردند که همگی در قالب سه نوع گمانه‌زنی می‌گنجیدند: «آماده شدن برای مرجعیت»، «عود کردن بیماری قدیمی میگرن» و «بیان نوعی اعتراض سیاسی».
آثار و تالیفات
تفسیر ترتیبی قرآن
تفسیر تسنیم (تاکنون ۲۳ جلد آن منتشر شده)
تفسیر موضوعی قرآن
قرآن در قرآن
توحید در قرآن
وحی و نبوت در قرآن
معاد در قرآن (۲ جلد)
سیره پیامبران در قرآن (۲ جلد)
سیره رسول اکرم در قرآن (۲ جلد)
مبادی اخلاق در قرآن
مراحل اخلاق در قرآن
فطرت در قرآن
معرفت‌شناسی در قرآن
صورت وسیرت انسان در قرآن
حیات حقیقی انسان در قرآن
هدایت در قرآن
عترت
ادب فنای مقربان (شرح زیارت جامعه کبیره) (۵ جلد)
عصاره خلقت
حماسه و عرفان
الحماسه و العرفان
گنجور عشق
مراثی اهل بیت
عید ولایت
حکمت علوی
ولایت علوی
تجلی ولایت در آیه تطهیر
قرآن در کلام امام علی «علیه السلام»
وحدت جوامع در نهج البلاغه
علی «علیه السلام» مظهر اسمای حسنای الهی
دنیاشناسی و دنیاگرایی در نهج البلاغه
شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی
ظهور ولایت در صحنه غدیر
حیات عارفانه امام علی «علیه السلام»
حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه
شمیم ولایت
ولایت در قرآن
نسیم اندیشه
امام مهدی موجود موعود
فلسفه
رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه) (۹ جلد)
فلسفه صدرا
فلسفه حقوق بشر
تبیین براهین اثبات خدا
علی بن موسی الرضا«علیه السلام» و الفلسفه الالهیه
فلسفه زیارت
حق و تکلیف در اسلام
منزلت عقل در هندسه معرفت دینی
شمس الوحی تبریزی (سیره علمی علامه طباطبایی)
کلام جدید
انتظار بشر از دین
نسبت دین و دنیا (بررسی و نقد نظریه سکولاریسم)
دین شناسی
شریعت در آیینه معرفت
کلام قدیم
ولایت فقیه (ولایت فقاهت و عدالت)
فقه
کتاب الخمس
استفتائات
کتاب الحج (۴ جلد)
الوحی و النبوه
حقوق اجتماعی
سروش هدایت (۴جلد)
سرچشمه اندیشه (۶ جلد)
بنیان مرصوص امام خمینی
نسیم اندیشه (۲ جلد)
اسلام و محیط زیست
منبع الفکر
معارف
صهبای حج
جرعه‌ای از صهبای حج
رازهای نماز
قرآن حکیم از منظر امام رضا(ع)
حکمت عبادات
قرآن حکیم از منظر امام رضا «علیه السلام»
زن در آیینه جمال و جلال
نزاهت قرآن از تحریف
حکمت نظری و عملی در نهج البلاغه
تمامی حقوق این سایت برای پایگاه جامع اطلاع رسانی امام مهدی (عج)محفوظ است.
طراحی سایت : راستچین
